Stichting Zonne-energie Recycling Nederland (ZRN) behartigt de belangen van producenten en importeurs van zonnepanelen bij hun wettelijke recycleverplichtingen. Momenteel zijn er zo’n 60 miljoen zonnepanelen actief zon aan het opwekken in Nederland, die waarschijnlijk ergens in de toekomst allemaal gerecycled moeten worden. Esther Zumpolle, manager operations bij stichting ZRN, licht toe hoe Nederland zich voorbereidt op de stroom aan afgedankte zonnepanelen.
Stichting ZRN vertolkt de belangen van de zonne-energiesector binnen stichting OPEN welke het recyclen van elektronische apparaten overziet. Zumpolle legt uit: “Sinds 2014 moeten alle producenten en importeurs van elektronica in Nederland voldoen aan de regeling afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA). Volgens deze ligt de producentenverantwoordelijkheid bij het bedrijf dat de zonnepanelen als eerste op de Nederlandse markt zet. Denk aan fabrikanten, importeurs, groothandels maar ook installateurs die buiten Nederland inkopen. Producenten zijn verantwoordelijk voor het inzamelen en recyclen van hun producten. Sinds 2021 voert Stichting OPEN deze verplichting uit.”
Waarborgfonds en afvalbeheerbijdrage
Om aan de eisen van de recycling wetgeving te voldoen moeten producenten en importeurs van zonnepanelen een waarborg afgeven. Deze waarborg moet de zekerheid bieden dat er altijd voldoende geld voor inzameling en recycling beschikbaar is. Stichting OPEN voorziet in deze waarborg door een fonds in te richten waarmee de totale hoeveelheid in te zamelen en te verwerken afval van de komende vijf jaar betaald kan worden.
Dit betekent dat er over elk zonnepaneel dat in Nederland wordt geproduceerd of geïmporteerd een afvalbeheerbijdrage wordt geheven. Deze bijdrage is vorig jaar gestegen van 6,50 euro naar 40 euro per ton zonnepanelen. De totale hoeveelheid afgedankte panelen is nu nog relatief klein, maar dat dat enorm zal gaan stijgen aangezien de zonnepanelenmarkt de laatste jaren sterk gegroeid is. Afhankelijk van de toepassing komen panelen pas na 10 tot 25 jaar terug voor verwerking.
Esther Zumpolle roept groothandels en installateurs op om de recyclebijdrage op de factuur te gaan vermelden. “Het komt namelijk nogal eens voor dat importeurs bewust of onbewust de recyclebijdrage niet afdragen. Bijvoorbeeld als er een set zonnepanelen uit België wordt geïmporteerd door een installateur, wordt deze al gezien als producent en zal deze de afvalbeheerbijdrage moeten betalen. Dit wordt vaak niet gedaan of vergeten.”
Stichting ZRN stelt dat het zichtbaar maken van de recyclebijdrage ervoor zorgt dat “alle partijen in de keten [weten] dat er voor zonnepanelen afgedragen is, en wat de landelijk vastgestelde hoogte hiervoor is. Nieuwe spelers worden zo automatisch op de hoogte gebracht. Bovendien is hiermee fraude makkelijker te bestrijden”.
Hoe zonnepanelen worden gerecycled
Afgedankte zonnepanelen die nu van het dak worden gehaald komen veelal bij de installateurs terecht die de panelen hebben afgehaald of hebben vervangen. Deze kunnen de panelen vervolgens naar de milieustraat brengen. Het is voor installateurs ook mogelijk om de panelen op te laten halen vertelt Zumpolle.
Hiervoor hoeft de installateur zich alleen maar te registreren bij Stichting OPEN. Stichting OPEN is de overkoepelende organisatie die de recycling van alle elektronische apparaten overziet. Zij kunnen de panelen al gratis op komen halen vanaf één pallet met twintig panelen. Ook voor grotere projecten, zoals zonneparken is het mogelijk om de panelen te laten meenemen. Consumenten kunnen de panelen gewoon afleveren bij de milieustraat.
Nadat de panelen zijn verzameld door Stichting OPEN worden ze nu naar een fabriek in België gebracht, vertelt Zumpolle. In deze fabriek worden de panelen uit elkaar gehaald. Het aluminium frame en de kabels met daarin koper worden er afgehaald.
De glasplaat, zonnecellen en kunststof laagjes worden nu nog voornamelijk gebruikt als opvulling voor de wegenbouw en industrie. De technieken om méér waardevolle grondstoffen, zoals zilver, glas en silicium, uit de zonnepanelen te halen zijn volop in ontwikkeling. De verwachting is dat deze technieken over een paar jaar ook economisch rendabel zijn omdat ook dan het volume van end-of-life panelen interessant wordt.
Toename van de afvalstroom
De afvalstroom van zonnepanelen zal in de komende jaren flink gaan toenemen. Het recyclen van zonnepanelen biedt echter een grotere uitdaging dan de meeste elektronische producten.
Zumpolle: “De markt voor het recyclen van zonnepanelen is eigenlijk niet te vergelijken met bijvoorbeeld het recyclen van koelkasten. Voor koelkasten is het zo dat voor elke koelkast die nieuw op de markt komt er eentje gerecycled moet worden. Zonnepanelen zijn er de laatste jaren alleen maar bijgekomen, en er wordt bijna nog niks de afvalstroom in gebracht omdat zonnepanelen nog geen vervangingsmarkt zijn.”
Nieuwe, toekomstbestendige recyclecapaciteit gevraagd
Om goed voorbereid te zijn op de toekomstige toename van afgedankte zonnepanelen is Stichting OPEN in nauwe samenwerking met Stichting ZRN en Holland Solar hard op zoek naar goede manieren om landelijk de zonnepanelen te gaan recyclen.
Volgens Zumpolle staan er in de ideale toekomst “een aantal fabrieken in Nederland die alle panelen innemen en vervolgens in een proces dat niet al te veel energie en niet al te veel chemicaliën kost, de zonnepanelen tot grondstoffen kunnen verwerken die geschikt zijn voor de productie van nieuwe zonnepanelen”.
Voor nu heeft Stichting OPEN een oproep gedaan om bedrijven te vinden die zich in willen zetten voor het creëren van goede oplossingen om zonnepanelen op grote schaal te recyclen. Geïnteresseerde verwerkers kunnen zich nu al melden bij Stichting OPEN.
Bron: https://www.solar365.nl/nieuws/van-zonnestroom-naar-afvalstroom-de-recycling-van-zonnepanelen-66A6B0AC.html [13-06-2024]
